بزرگان حوزه علمیه و اصلاح‌طلبان به صورت یک صدا از حضور وی در انتخابات خبرگان استقبال کردند. حتی بخش سنتی و میانه‌‌روی جریان اصولگرا نیز واکنش منفی‌ای به اعلام کاندیداتوری وی از خود نشان ندادند. عده‌ای نیز اعلام کردند که سید حسن خمینی به نگین خبرگان تبدیل خواهد شد. به بهانه اعلام کاندیداتوری آیت‌ا... حسن خمینی آرمان با آیت‌ا... محسن غرویان استاد حوزه و دانشگاه به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

اعلام حضور آیت‌ا... سید حسن خمینی در انتخابات خبرگان را به‌رغم مخالف تندروها چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مقام معظم رهبری بارها اعلام کرده‌اند که انقلاب اسلامی ایران بی‌نام خمینی در هیچ جای دنیا شناخته شده نیست. بر این اساس در داخل ایران نیز نباید اجازه بدهیم که انقلاب از بیت امام بزرگوار فاصله پیدا کند. کسانی درصدد هستند که نظام را از مسیر شکل گرفته توسط امام منحرف کرده و بین شاگردان مکتب امام خمینی فاصله انداخته و اختلاف‌افکنی کنند و به این وسیله اندیشه‌های اسلام را به فراموشی بسپارند و جلوی بررسی آثار امام (ره) را در حوزه و دانشگاه بگیرند. لذا در چنین شرایطی باید ورود سید حسن خمینی به مجلس خبرگان را گرامی داشت و در شرایطی که مخالفان اندیشه امام خمینی (ره) درصدد حذف اندیشه‌های ایشان هستند لازم است ورود بیت امام به ارکان مختلف سیاست پررنگ‌تر گردد. ورود فقیه دانشمندی مانند آیت‌ا... حسن خمینی که منتسب به بیت شریف حضرت امام نیز هستند باعث حفظ اندیشه‌های امام (ره) می‌شود.

آیت‌ا... هاشمی تا چه اندازه برای ورود حاج حسن آقای خمینی به خبرگان تلاش کردند؟

ایشان همواره دوست دارند که فرزندان و منتسبان به حضرت امام مانند سایران در تمامی صحنه‌ها حضور داشته باشند. حضرت آیت‌ا... هاشمی در کنگره اخیر که برگزار شد اشاره کردند که حاج حسن آقا حافظ آثار و اسرار امام هستند. این موضوع نشان می‌دهد که آیت‌ا... حسن خمینی اسرار و آثار امام را در اختیار دارند. از طرفی مجموعه نشر آثار امام زیرنظر آیت‌ا... سید حسن خمینی است و همچنین مدیریت حرم بنیانگذار انقلاب اسلامی نیز زیرنظر ایشان است و لذا حضور حاج حسن آقا به عنوان حضور معتمد‌ترین فرد برای آثار و اندیشه‌های امام خمینی را باید گرامی دانست.

آیت‌ا... حسن خمینی نوه مکرم حضرت امام هستند و تمامی جناح‌های سیاسی به نحوی خود را منتسب به امام می‌دانند. حال چرا برخی از تندروها از ورود ایشان چندان واکنش مثبت نشان ندادند؟

بله، همین طور است. عده‌ای از روی حسادت نسبت به ورود ایشان به عرصه خبرگان و حتی قبل از ورود ایشان به جایگاه ایشان تنگ نظر بودند. فارغ از اینکه آیت‌ا... حسن خمینی و خانواده امام بر دیدگان و قلوب مردم جای دارند. تندروها علیه خانواده امام و خصوصا علیه شخص آیت‌ا... حسن خمینی موضع‌گیری‌های غیراخلاقی می‌کنند که این موضع‌گیری‌ها ریشه نفسانی دارد و کاملا روشن است که ما باید اخلاق اسلامی و عدالت را رعایت کنیم و حال که یادگار امام می‌خواهند وارد مجلس خبرگان شوند لازم است از حضور پربرکت وی استفاده شده و به حضور ایشان واکنش منفی نشان ندهند.

چرا برخی حتی از روی خیرخواهی با حضور آیت‌ا... حسن خمینی به عرصه سیاست مخالفت می‌کنند؟

عده‌ای از صاحب نظران اعلام کرده‌اند که آیت‌ا... سید حسن خمینی نباید وارد سیاست شوند و شأن ایشان اجل از سیاست است. پاسخ به این بزرگواران این است که ایشان راه جد بزرگوارشان را انتخاب کرده‌اند. امام (ره) دیانت را عین سیاست می‌دانستند همان‌طور که مدرس اعلام نمودند که سیاست ما عین دیانت ماست. حسن آقای خمینی هم در شرایط سنی و علمی هستند که باید در صحنه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی به تکلیف و نقش خود عمل کنند. همان دلیلی که امام را مجاب به ورود به عرصه سیاست کردند همان دلیل نیز سید حسن خمینی را مجاب به ورود به عرصه سیاست کرده است و این یک مبنای کاملا اصولی است که از امام برای شاگردان ایشان به یادگار مانده است.

برخی شبهه‌افکنی می‌کنند که آیت‌ا... حسن خمینی به دلیل سن و سال کم نباید در خبرگان حضور داشته باشند، جایگاه علمی ایشان در اندازه‌ای است که در خبرگان حضور داشته باشند؟

در قیاس با برخی از نمایندگان فعلی مجلس خبرگان لازم است اشاره شود که سن آیت‌ا... سید حسن خمینی از برخی اعضای مجلس خبرگان رهبری بالا‌تر است و بسیاری از نمایندگان خبرگان رهبری در گذشته با همین سن و سال وارد این مجلس شده‌اند، لذا ایراد سن و سال بهانه‌ای بی‌اساس است. مهم درجه فقهی ایشان است که خوشبختانه در حد مناسبی است. همچنین عنایت و توجه خبرگزاری‌های خارجی به اعلام حضور ایشان در عرصه خبرگان اهمیت دارد و نشان می‌دهد که بار دیگر از بیت امام نوه ایشان ورود آشکاری به عرصه نظارتی و مدیریتی دارند و این مورد از نظر بین‌المللی نیز بسیار مهم و ارزشمند است. به هر حال آیت‌ا... سید حسن خمینی مورد تایید و عنایت مقام معظم رهبری و بسیاری از مرجع عظام قم هستند و تمام بزرگان و مراجعی که شاگردان امام خمینی (ره) هستند عنایت ویژه‌ای به آیت‌ا... سید حسن خمینی دارند و از ایشان حمایت می‌کنند.

یکی از شرایط عضویت در خبرگان درجه اجتهاد است. آیا آیت‌ا... حسن خمینی به درجه اجتهاد رسیده‌اند؟ برخی اینگونه وانمود می‌کنند که ایشان در حد مجتهد نیستند؟

به طور کلی می‌توان گفت اجتهاد بر دو نوع است. یکی اجتهاد مطلق و دیگری اجتهاد متجلی. آیت‌ا... سید حسن خمینی به‌یقین مجتهد در حد متجلی هستند و کسانی که ایراد می‌گیرند حاج حسن آقا مجتهد نیستند، لازم است به تقریرات ایشان که توسط شاگردشان سیدعلی خمینی نوشته شده مراجعه کنند. اتفاقا بنده مراجعه کرده‌ام و حتی درس‌های خارج از فقه و اصول ایشان را مستقیما از سایت ایشان گوش کرده‌ام و کاملا محرز است که وی براساس صناعت و قواعد تدریس می‌کند و کاملا برای اهل فن پیداست که درجه اجتهادی فقهی وی در حد تجلی است و خوشبختانه آثار علمی نفیسی در علم رجال از ایشان به چاپ رسیده که سه جلد است و هر کس این آثار را مورد مطالعه قرار دهد محققانه بودن این آثار برای وی احراز می‌شود. گذشته از این موارد توانایی تدریس درس خارج از اصول در حوزه‌های علمیه از نشانه‌های اجتهاد است و علاوه بر این اساتید بزرگواری مانند آیت‌ا... جوادی آملی و حضرت آیت‌ا... شبیری زنجانی علمیت و اجتهاد وی را تایید کرده و تایید می‌کنند. بنابراین اگر انصاف رعایت شود علمیت ایشان مشهور است و شهرت یکی از علائم احراز اجتهاد است. پس بهانه‌ای وجود ندارد.

قرائت آیت‌ا... حسن خمینی از اسلام چه تفاوتی با مخالفان دیدگاه وی دارد؟

آیت‌ا... حسن خمینی قرائت نو و تازه‌ای از اسلام دارند که با قرائت برخی از حضرات متفاوت است. قرائت حاج حسن آقا از اسلام یک قرائت ساده و مردمی و به روز و جوان‌پسند است. منظور این است که متاسفانه برخی اسلام را دین خشنی معرفی می‌کنند و دائم فقط از عذاب و جهنم حرف می‌زنند ولی برخی از دانشمندان مانند آیت‌ا... حسن خمینی قرائت ساده‌‌تری از اسلام ارائه می‌دهند. همان‌طور که در روایت هم داریم «الشرعیه المحمد شرعتاً صلحه» یعنی شرعیت رسول خدا شریعت تسامح است و در شریعت رسول خدا محبت و مهربانی وجود دارد. آیت‌ا... حسن آقا قرائت بهشتی از اسلام دارند و نه قرائت دوزخی و آنهایی که با ایشان و قرائت ایشان از اسلام مخالفت می‌کنند درحقیقت باید قرائت خود را اصلاح کنند و تفسیر خود را از اسلام اصلاح کنند، زیرا تفسیر آیت‌ا... حسن خمینی نگاه مردمی است و می‌توان ادعا کرد قرائت حاج حسن آقا قرائتی براساس قرائت رسول خداوند از اسلام است، زیرا رسول خدا با مهربانی و محبت مردم را به سوی اسلام جذب کرد.

برخی آیت‌ا... حسن خمینی را منتسب به جناح خاصی می‌دانند. ایشان به جناح خاصی منتسب هستند؟

نسبت دادن دیدگاه جناحی به آیت‌ا... حسن خمینی جفا در حق وی است، زیرا نه می‌توان ایشان را به اصلاح‌طلبان منتسب کرد و نه به اصولگرایان. ایشان فوق جناح‌بندی رفتار می‌کنند و از نظر سیاسی یک مشی اعتدالی دارند و تفکر ایشان مبتنی بر ادله و مبانی فکری است، لذا کسانی که حاج حسن آقا را به جناح خاصی منتسب می‌کنند صلاحیت لازم را ندارند و صرفا شعار می‌دهند.

چشم‌انداز آینده و جایگاه فقهی ایشان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بنده شخصا جلساتی را با آیت‌ا... حسن خمینی دارم. ایشان در مباحث علمی که مطرح می‌کنند کاملا از اطلاعات و منابع روز استفاده می‌کنند و اطلاعات تاریخی ایشان درباره انقلاب‌ها و کلا تاریخ جهان دقیق است و این نشان می‌دهد که حوزه اطلاعاتی حسن آقای خمینی به روز است و اطلاعات دقیقی در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه علوم انسانی دارند. گذشته از اینکه آیت‌ا... حسن خمینی در فقه و اصول مسلط هستند، فلسفه و عرفان نیز تدریس می‌کنند و راه جدشان امام خمینی (ره) را ادامه می‌دهند. امام (ره) نیز در کنار فقه و اصول به مکاتب فلسفی و عرفانی توجه داشتند و این نشان‌دهنده جامعیت ایشان است. چنین مواردی مشخص می‌کند که آیت‌ا... حسن خمینی امید آینده حوزه علمیه هستند و می‌توانند راه جدشان امام را ادامه دهند. امروزه طلبه‌های جدید بیشتر به این مباحث می‌پردازند و اسلام کاربردی و به‌روز را مد نظر دارند.

جایگاه آیت‌ا... حسن خمینی در میان سایر ملت‌های جهان اسلام را چگونه می‌دانید؟

چند سال پیش در جلسه‌ای که در حسینیه جماران برگزار شد حضور داشتم و در آنجا عده‌ای از روحانیون و ائمه جماعت مساجد تهران حضور داشتند. در آن جلسه حاج حسن آقا سخنرانی کردند و بعد از وی حضرت آیت‌ا... نوری همدانی مباحثی را مطرح کردند. در آن روز جمعیتی نیز از کشورهای مختلف حضور داشتند و من شوق و علاقه شیعیان لبنان را نسبت به آیت‌ا... حسن خمینی مشاهده کردم که دستان خود را به نشانه علاقه و شوق به سمت حاج حسن آقا دراز می‌کردند و آیت‌ا... حسن خمینی نیز با علاقه و شوق با آنها برخورد می‌کرد و با عاطفه و محبت از آنها استقبال می‌کردند.

چنین شوق و علاقه‌ای نسبت به نوه حضرت امام به چه دلیل است؟

این شوق و علاقه ریشه در چند چیز دارد. نخستین ریشه بیت امام است که مسلمانان و به‌ویژه شیعیان جهان به‌ویژه شیعیان لبنان به امام و بیت ایشان بسیار علاقه‌مند هستند و از طرف دیگر نیز آیت‌ا... حسن خمینی نسبتی با امام موسی صدر دارند. امام موسی صدر در جنوب لبنان با نام مسیح شناخته می‌شدند، یعنی از نظر جذبه ظاهری بسیار جذاب بودند. همان ویژگی‌ها در حاج حسن آقا وجود دارد و جذبه ایشان و گشادگی چهره حاج حسن آقا از نعمت‌های خدادادی است که خداوند به هر شخصی عنایت نمی‌کند و ایشان یک جاذبه ظاهری و باطنی خاصی دارند که شیعیان جهان به‌ویژه شیعیان لبنان رابه ایشان علاقه‌مند ساخته است. اخیرا آیت‌ا... حسن خمینی سفری به برزیل داشتند و در برزیل هم مسلمانان و علاقه‌مندان امام‌خمینی(ره) بسیار به ایشان ابراز علاقه کرده بودند. جذبه امام خمینی و امام موسی صدر در حاج حسن آقا وجود دارد که نعمت و لطف الهی است.