شبکه خبری ای.بی.سی در گزارشی به بررسی هزینه‌های مادی و معنوی جنگ پنج ساله سوریه اشاره کرده است.

کشته‌ها و زخمی‌ها

آمار دقیقی درباره تعداد کشته‌های جنگ داخلی سوریه وجود ندارد و علتش ناتوانی در نظارت است. براساس آمارهای سازمان ملل، بیش از 250 هزار تن در جریان این جنگ کشته و بیش از یک میلیون تن نیز زخمی شده‌اند.

اما مقام‌ها اذعان می‌کنند که آمار موجود در ماه‌های اخیر به روز نشده است. گروه نظارت حقوق بشر سوریه که یک گروه اپوزیسیون در انگلیس است و بر جنگ سوریه نظارت دارد آمار کشته‌ها را بیش از 270 هزار تن می‌داند در حالیکه گزارش اخیر مرکز سوریه برای تحقیقات سیاست گذاری که یک اندیشکده مستقل است، آمار 470 هزار کشته ناشی از درگیری‌ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم را اعلام کرده است.

بی خانمان و آواره

تقریبا نیمی از جمعیت 23 میلیونی پیش از جنگ سوریه به واسطه این جنگ بی خانمان شده‌اند. آژانس آوارگان سازمان ملل می‌گوید 5 / 6 میلیون تن از مردم سوریه در داخل این کشور بی خانمان شده‌اند و 8 / 4 میلیون تن دیگر نیز در خارج از این کشور آواره شدند.

بسیاری از جمعیت باقی مانده نیز به شدت نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند. آوارگان نیز اکثرا به کشورهای همسایه چون اردن، ترکیه، لبنان و عراق رفته‌اند و بسیاری هم پس از گذشتن از دریا و عبور از ترکیه به سمت اروپا رفته‌اند.

شهرها

حلب تاریخی به عنوان بزرگترین شهر سوریه و مرکز سابق داد و ستد این کشور نابود شده است. بازارهای کهن و مسجد معروف اموی نیز به تلی از خرابه بدل شده و مناره قرن 11 این مسجد نیز سرنگون شده است.

شهر حمص، سومین شهر بزرگ سوریه نیز نابود شده است و خانه‌هایش از بین رفته است. شهرهای تحت تصرف مخالفان سوری در اطراف پایتخت نظیر جوبر، دوما و حرستا هم اکنون به چشم اندازی از خانه‌های ویران و خرابه بدل شده‌اند.

ارزیابی اولیه بانک جهانی از شش شهر در سوریه شامل حلب، درعا، حماه، حمص، ادلب و لاذقیه در ژانویه 2016 نشان می‌دهد که 6 / 3 تا 5 / 4 میلیارد دلار تا پایان سال 2014 به این شهرها خسارت مالی زده شده است.

میراث باستانی و تاریخی از دست رفته

تقریبا تمامی سایتهای ثبت شده در میراث جهانی یونسکو در سوریه یا تخریب شده یا آسیب دیده‌اند که شامل حلب در شمال، شهر باستانی بصری در جنوب، دژ کردان که قلعه مهمی در زمان حملات صلیبیون مرکز فرماندهی شهسواران مالت بود و سایت باستانی پالمیرا می‌شود. برخی هم به واسطه درگیری‌ها و حملات خمپاره‌ای آسیب دیده‌اند و برخی دیگر هم از داخل منفجر شده یا غارت شده‌اند.

داعش که کنترل پالمیرا را در سال گذشته میلادی به دست گرفت،‌ قسمت اعظم آن شامل معبد 2000 ساله بل و طاق نصرت را از بین برد. سایتهای باستانی دیگری نیز درسوریه به صورت سیستماتیک هدف تخریب از سوی مجرمان و گروه‌های مسلح قرار گرفته‌اند. این اماکن شامل سایت باستانی آفامیا در حماه، تل مردیخ در استان ادلب و سایتهای ماری و دورا-اروپوس، شهر مرزی میان شاهنشاهی اشکانی و امپراتوری روم در دیر الزور است.

اقتصاد

آمار دقیقی بابت هزینه‌های جنگ سوریه وجود ندارد. گزارش اخیر از سوی گروه خیریه "دیدگاه جهان" و گروه رایزنی "اقتصاد پیشرو"‌ تخمین زده که درگیری‌ها در سوریه تاکنون 275 میلیارد دلار باعث از بین رفتن فرصت‌های مالی در این کشور شده که 150 برابر بیشتر از بودجه وزارت بهداشت پیش از جنگ است.

اگر این درگیری‌ها در 2020 پایان یابد، هزینه آن به 3 / 1 تریلیون دلار می‌رسد. بانک جهانی در گزارشی تخمین زده که خسارت به سهام کل در سوریه در اواسط 2014، 70 تا 80 میلیارد دلار بود و اوضاع از آن زمان تاکنون بدتر و وخیم‌تر هم شده است.

هزینه‌ها برای کشورهای دیگر

اقتصاد در ترکیه، لبنان، اردن و عراق نیز از جنگ در سوریه تاثیر پذیرفته است. این کشورها که پیشتر از نظر مالی مشکل داشته‌اند،‌ هم اکنون نیز از نظر بودجه‌ای با مشکل مواجهند. بانک جهانی تخمین زده که به عنوان مثال ورود 630 هزار آواره سوری به اردن بیش از 5 / 2 میلیارد دلار برای این کشور هزینه دربر داشته است.

این مبلغ شش درصد تولید ناخالص ملی و یک چهارم درآمد سالانه دولت این کشور است. لبنان نیز که با مشکل مالی مواجه است در آستانه بحران مالی قرار دارد و ترکیه نیز گفته که نمی‌تواند بیش از اینها از عهده آوارگان برآید.

*ایسنا