جلسه درس اخلاق این هفته آیت الله جوادی آملی با حضور علاقه‌مندان به معارف قرآنی در محل نمازخانه بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد.

این مرجع تقلید در این جلسه، پس از گرامیداشت ایام پربرکت رجب و عرض تسلیت به مناسبت سالروز رحلت زینب کبرا(س) در ادامه شرح نامه‌های نهج‌البلاغه به نامه ۶۱ نهج‌البلاغه پرداخت و اظهار داشت: در نامه ۶۱ وجود مبارک امیرالمؤمنین(ع) برای کمیل‌بن‌زیاد نخعی مطالبی را مرقوم فرمودند. این نامه بعد از حمله غارتگرانه‌ای که معاویه به منطقه تحت نظارت کمیل داشت و کمیل در آن زمان آنجا حضور نداشت و شخص دیگری را به عنوان جانشین انتخاب کرده بود نگاشته شد و در حقیقت این نامه به عنوان نامه اعتراض‌آمیز و توبیخی به کمیل است که معاویه آمد و غارت کرد و تو در حوزه استحفاظی خود حضور نداشتی.

او ادامه داد: مضمون این نامه این است که چرا در جایی که مسئولیت آنجا به عهده تو سپرده شده بود حضور نداشتی و چرا مواظب نبودی چه کسی می‌خواهد غارت کند؟ چرا برای غارتگران معبر قرار گرفتی و دفاع نکردی تا جلوی تجاوز را بگیری؟ تو چرا حوزه استحفاظی خودت را ترک کردی رفتی جای دیگر کار آنها را انجام بدهی در حالی که آنجا برای خودش مسئول دارد. اینها را به کمیل فرمود، با اینکه کمیل از اصحاب خاصّ حضرت بود.

آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: حضرت فرمود یک شانه و دوش قوی نداشتی که این بار را به دوش بکشی آن دوشِ قوی این بار را می‌کِشد، این بار مسئولیت را رها کردی و رفتی، این را به کمیل می‌گوید! حالا این حرف‌ها حرف‌های روز هم هست! به مسئولین ما هم همین حرف‌ها را فرمود. وقتی نیرومند نبودی کسی از پهلوی تو هیمنه‌ای احساس نمی‌کند! هیبتی نداری که دیگران بترسند. تو نه حقّ مردم را اَدا کردی نه حقّ رهبر را ادا کردی، نه حقّ امیر را ادا کردی نه حقّ مصر را ادا کردی این نقدهای وجود مبارک حضرت امیر است نسبت به کمیل. بنابراین اگر کسی اهل دعای کمیل بود دلیل نیست که او بتواند کشور را خوب اداره کند و یا حوزه استحفاظی‌اش را خوب اداره کند! دعای کمیل، ضروری و نافع است، اما برای کسی که بخواهد مسلّح بشود مدیریت هم حتمی است. یعنی داشتن قدرت و توانایی مدیریت در پذیرش مسئولیت ها ضروری است.

او اذعان داشت: وجود مبارک حضرت امیر علیه السلام در این بیانات فرمود کشور را تنها با آهن نمی‌توان اداره کرد بلکه هم آهن لازم است هم آه لازم است؛ «و سلاحه البکاء»، غرب و بسیاری از کشورهایی که مثل آنها فکر می‌کنند آهنِ فراوان دارند اما چون آه ندارند به فکر آدم‌کشی‌ هستند.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: کسی که سرمایه او آهن است جز جنگ به چیزی نمی‌اندیشد و این مشکل را حل نمی‌کند. اگر کسی آهن دارد و آه ندارد مشکلش حل نمی‌شود چه اینکه اگر آه دارد و بی‌آهن است نظیر کمیل می‌شود. امیرالمؤمنین(ع) به کمیل فرمود کشور را دو چیز اداره می‌کند آهن و آه، آه را به لطف الهی در ایام اعتکاف این کشور داشت. هر دو برای حفظ نظام لازم است و یک دست به تنهایی صدا ندارد.

آیت الله جوادی آملی در ادامه سخنانشان به خطر وسوسه‌های شیطانی اشاره کرد و بیان داشت: شیطان از انسان آبرو می‌خواهد وقتی دین را از آدم گرفت او را رها نمی‌کند آبرو را هم از آدم می‌گیرد انسان را مسلوب‌الحیثیه می‌کند شیطان تنها کارش همین است. انسان با آبرو زنده است خداوند فرمود مواظب باشید کاری که شیطان با آدم و حوا کرد با شما نکند او نمی‌خواهد از شما آب و خاک بگیرد او اول دین را می‌گیرد، او آدم را مسلوب‌الحیثیه می‌‌کند.

او به ضرورت فراگیری علم در تمام مدت عمر اشاره کرد و اظهار داشت: حضرت امیر(ع) به کمیل فرمود این دل‌ها ظرف است، بهترین دل آن است که ظرفیتش برای مطالب فراوان باشد. یک مختصر چیز آدم یاد گرفت بگوید بس است این درست نیست. چقدر بیان علوی بوسیدنی است! یک وقت است انسان غذا می‌خورد سیر می‌شود اما علم مثل غذا نیست. علم وقتی وارد صحنه دل شد ظرفیت این دل را توسعه می‌دهد، خاصیت علم آن است که ظرفیت را توسعه می‌دهد. یک دانشجو، یک طلبه، یک مجتهد این ظرفیت ده مطلب را دارد وقتی این ده مطلب را فهمید آن وقت ظرفیت پیدا می‌کند برای پنجاه مطلب.

*شفقنا