احمد مسجدجامعی با اشاره به گزارش کمیته فنی حادثه پلاسکو ضمن تقدیر و تشکر از کارشناسان و پژوهشگران این کمیته بابت انجام ساعت‌ها کار پژوهشی، گفت: گزارش کمیته فنی مدیریت شهری در مواردی با گزارش کمیته ملی پلاسکو همپوشانی دارد اما گزارش دولت در خصوص حادثه پلاسکو منصفانه و اخلاقی‌تر بود چرا که در گزارش اولیۀ دولت نواقص سازمان‌های دولتی مورد پذیرش قرار گرفته اما در پاسخ‌ها و گزارش‌های ارائه شده به شورا در جلسات مختلف که از سوی مدیران شهرداری و گروه های کارشناسی بیان شد انگار همه تقصیرها متوجه دولت و شهروندان است.

گزارش شورا درباره پلاسکو به ابهامات افزود

وی با بیان اینکه اولین بار بود که دولت گزارش ملی در فضای عمومی دربارۀ یک حادثه ارائه کرد، گفت: این اقدام ارزشمندی است که نشان‌دهندۀ پاسخگو بودن دستگاه اجرایی به سوالات شهروندان با اتکا به نگرش های متخصصان است و  به‌رغم آن‌که گزارش خوبی بود اما هنوز هم جای خالی کمیته حقیقت یاب احساس می‌شود تا با در اختیار گرفتن همۀ این منابع به شناسایی بهتر و بیشتر موضوع و شناخت مقصران و متخلفان پرداخته و از تکرار حوادث مشابه جلوگیری کند چراکه یادمان باشد که افکار عمومی تا روشن شدن ابعاد این فاجعه آن را در ذهن می سپارند و اگر پاسخ مناسبی نیابد از اعتماد ملی کاسته می‌شود. از نظر من پاسخ ها و گزارش‌های ارائه شده در شورا نه تنها به پرسش‌های شهروندان در بسیاری موارد پاسخ نداد بلکه بر ابهامات افزود.

توبیخ و جابجایی ناخواسته آتش نشانان در پی اعتراض

این عضو شورای شهر افزود: از ما می‌پرسند که چه بر سر پلاسکو آمد و چرا 16 نفر از آتش نشانان و چند نفر از شهروندان جان خود را در یک حریق و ریزش آوار، فقط ظرف یکی دو ساعت از دست دادند و این در حالیست که در دو سال اخیر تعداد آتش نشان‌هایی که جان خود را در این حادثه و حوادث مشابه از دست داده‌اند از تعداد کل شهدای آتش نشان تهران در هشت سال دفاع مقدس بیشتر است و این درحالی است که این آتش نشانان سرمایه‌های شهر و از ارکان آسایش شهروندان هستند و بارها از ما خواسته اند که به راحتی از کنار چنین فاجعه‌ای نگذریم. آتش نشانان می گفتند بعد از فاجعۀ پلاسکو وقتی صبح برای رفتن به سر کار از خانه خارج می‌شویم، اهل خانه با دلهره و نگرانی و دلواپسی ما را بدرقه می‌کنند و صدای ماشین آتش‌نشانی که می‌شنوند حالشان بد می‌شود. اگر دقایقی در پاسخگویی به تلفن تاخیر شود، فکر می‌کنند ما دچار حادثه شده‌ایم و زیر آوار هستیم. آیا ما می‌توانیم خودمان را به جای آنها بگذاریم؟ علاوه بر اینها می‌گفتند به مطالبات ما پاسخ درخوری داده نشده و حتی در مواردی با نوعی توبیخ و جابجایی ناخواسته مواجهیم.

عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در جلسه اخیر شورا (سه شنبه) اجازه بیان نکته نظرات به دلیل ضیق وقت داده نشد گفت: بسیاری از بندهای این گزارش جای بحث جدی دارد و با وجود آنکه ساعت‌ها کار پژوهشی انجام شده اما به نظر می‌رسد که تمامی اطلاعات در اختیار کارشناسان قرار نگرفته یا بخش‌هایی از اطلاعاتی که در اختیار آنها قرار گرفته، درست نبوده است و خواسته و ناخواسته تنظیم آن جانبدارانه است. بعنوان نمونه در این گزارش قید شده که معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران به عنوان فرمانده میدان، عملیات را هدایت می‌کرده و شهردار تهران نیز به عنوان مدیر، بحران را مدیریت می‌کرده است اما باید بگویم که پس از حریق و ریزش پلاسکو من در محل حادثه حضور داشتم اما به غیر از شهردار منطقه 12 و مدیرکل دفتر شهردار، مسئول دیگری از شهرداری ندیدم، به گونه‌ای که احساس کردم حادثه رها شده و بر همین اساس با دولت و استانداری تماس گرفته و از آنها خواستم که به کمک بیایند و در مدیریت بحران مشارکت کنند. آنچه از حضور شهردار در تلویزیون پخش می‌شد مربوط به ساعت‌های بعد بود نه ساعات طلایی حادثه.

چرا شهرداری بودجه آتش نشانی را نداد؟

وی با بیان اینکه در ساعات طلایی حادثه مجموعه اقداماتی که صورت گرفته نشان دهنده ناتوانی و بی‌برنامگی است و این از برخی فقرات گزارش هم کم و بیش دریافت می‌شود، گفت: مثلا در گزارش آمده است که برای اطفای حریق در هر طبقه پلاسکو 485 متر مکعب آب به طور مستقیم لازم بود که انتقال آب از سطح زمین تا ارتفاع 40 متری با تجهیزات فعلی غیر ممکن بوده است و بر همین اساس با توجه به امکانات موجود استراتژی خنک نگه داشتن ساختمان در دستور کار قرار می‌گیرد و حال جای سوال است که چرا شهرداری بودجۀ آتش نشانی را در اختیار آن مجموعه قرار نداده، به گونه‌ای که ما شاهدیم 198 میلیارد تومان از اعتبارات آتش نشانی از محل اخذ عوارض دو درصد پرداخت نشده است و چرایی این مسئله هنوز در ابهام قرار دارد. شهرداری در تخصیص بودجه چه اولویتی مهم‌تر از جان و مال انسان‌ها داشته است؟ این در حالی است که بسیاری از ساختمانهای مجوز داده شده ارتفاعی بیش از 40 متر دارند، به واقع آتش نشانی برای چنین فضاها و بناهایی تجهیز نشده است. آتش نشان ها می گفتند در زیر زمین نیز به عمق دهها متر و در چندین و چند طبقه تاسیسات ایجاد شده است و اگر ما در آنجا گرفتار بحران شویم هیچ کاری از هیچ کسی ساخته نیست.

مدیریت بحران و آتش نشانی فرزند ناخواسته شهرداری
وی با بیان اینکه بر اساس این گزارش به دلیل همجواری پلاسکو با ساختمان‌های اطراف امکان عملیات و اطفای حریق به صورت گسترده و همه جانبه وجود نداشته گفت: این در حالیست که پلاسکو در کنار دو خیابان عریض قرار داشته، حال تصور کنید اگر اتفاقی مشابه در برج‌های بلندمرتبه‌ای که در کوچه‌های 10 - 12 متری مجوز داده‌اید رخ دهد، چه باید کرد؟ در نظر بگیرید که مجوز برج‌هایی صادر شده که مثل قوطی کبریت کنار هم قرار گرفته اند و هیچ کدام هیچ حریمی ندارند. آتش نشانان نیز بارها عنوان کرده‌اند که حتی در خیابان‌هایی مانند خیابان فرشته و مقصودبیک که عرض کمی دارند با مشکل رفت و آمد روبرو هستند، حال چه برسد به کوچه‌های کم‌عرض با برج‌های بلند. همه اینها نشان دهنده این است که شهرسازی ما نیز آسیب پذیر و آسیب‌زا و غیر کارشناسانه است، اما می‌بینیم که همچنان به همین شیوه ادامه می‌دهیم و از آن دفاع می کنیم چون درآمدزا است.

مشکل دیگر مدیریت شهری آنجاست که به مدیریت بحران و آتش‌نشانی به مانند یک فرزند ناخواسته نگاه می‌کنند و میلیاردها تومان بودجه آتش‌نشانی و مدیریت‌بحران را تخصیص نمی‌دهند و به تصحیح ساختارهای ناقص و انجام آموزشهای لازم برای آنها نمی پردازند و هر جا که بد عمل می‌شود، دم از ضعف فرهنگی شهروندان می‌زنند. از دید مدیریت شهری در این حادثه هم دولت و هم شهروندان به دلایل مختلف از جمله ضعف فرهنگی مقصرند و البته بر ساحت آنها گردی نمی‌نشیند.

این عضو شورای شهر در مورد گزارش کمیته ملی و کمیته فنی پلاسکو در خصوص تخلیه دیرهنگام آتش نشانان از ساختمان گفت: 31 دقیقه قبل از ریزش ساختمان دستور تخلیه صادر شده اما دو شائبه وجود دارد یا اینکه دستور تخلیه صادر شده را شخص دیگری نقض کرده و دستور ماندن داده است که این خود نشانۀ ضعف مدیریت است و شائبه دیگر این است که وسایل ارتباطی به اندازۀ کافی وجود نداشته است و دستور تخلیه به عده‌ای نرسیده است، که این هم نشانه‌ای دیگر از ضعف مدیریت است.

مسجدجامعی در پایان با بیان اینکه این گزارش پاسخی به انبوه پرسش‌های شهروندان نداشت، گفت: جای سوال است که حالا چه شده؟ حالا چه باید کرد؟ و این در حالیست که ما چند بار در شورا جلسه دربارۀ فاجعۀ پلاسکو بحث کرده‌ایم. پیشنهاد من آن است که تهیه کنندگان این گزارش دست‌کم آن مطالب را هم در گزارش خود لحاظ کنند و به پرسش‌های نمایندگان مردم بپردازند و منابع اطلاعاتی خود را به داده‌های رسمی مدیریت شهری محدود نکنند تا این گزارش سودی عملی برای شهر و شهروندان داشته باشد. بگذریم که بهتر بود اعضای شورا در جریان ترکیب این کمیته و چگونگی انتخاب آنها می‌بودند. چهره‌هایی که بی شک همه آنها از وجاهت علمی شایسته ای برخوردارند اما این همه باعث نمی‌شود که روال تصمیم گیری معمول شورا رعایت نشود. امیدوارم در گزارش های تکمیلی نظرات نمایندگان مردم در شورا و پاسخ به سوالات آنها واضح‌تر دیده شود.

*ایسنا