در شرایطی که تولید محتوای بومی در فضای مجازی از اهمیت زیادی برای تحقق شبکه ملی اطلاعات برخوردار است، ایجاد فضای انحصاری می‌تواند این تولید را به خطر بیندازد.

به گزارش ایسنا، تولید محتوای بومی و قرار گرفتن آن در بستر فضای مجازی همواره یکی از اهداف شبکه ملی اطلاعات ذکر شده است. با وجود این تصمیماتی که برای انحصار خدمات صوتی و تصویری گرفته می‌شود، می‌تواند مانعی برای تحقق این هدف باشد.

کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اخیرا اعلام کرده مقرر شده مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات رادیویی و تلویزیونی فراگیر و نظارت بر آن به عهده صداوسیما قرار بگیرد. بدین‌ترتیب به گفته سیده فاطمه ذوالقدر، پخش فراگیر برنامه‌های رادیویی یا تلویزیونی در داخل و خارج از کشور در انحصار سازمان صداوسیما است و مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات رادیویی و تلویزیونی فراگیر و نظارت بر آن، منحصراً بر عهده سازمان صداوسیماست و هرگونه ارائه خدمات نوین پخش فراگیر رادیویی و تلویزیونی الزاماً بر بستر شبکه ملی اطلاعات منحصر و محدود می‌شود.

در این باره اما خسرو سلجوقی - عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران - پیش از این با اشاره به پروژه «10 برابر کردن تولید محتوای داخلی با رویکرد کسب‌وکار دیجیتالی با محوریت حداکثری بخش خصوصی»، اظهار کرده بود: بیش از ۸۳ درصد داده‌های شبکه‌های اجتماعی، داده‌های ویدیویی است که از طریق همین دوربین‌ گوشی‌های هوشمند گرفته می‌شود و با توجه به زیرساخت‌های کشور و تعداد تلفن‌های هوشمند که به تناسب زیادی افزایش پیدا کرده، این موضوع نیز فرصتی مناسب است.

وی همچنین بر اهمیت بخش خصوصی در پیشبرد اهداف تولید محتوا تاکید کرده و با اشاره به نقش تولید اپلیکیشن و نرم‌افزارهای فارسی و تاثیر آنها در تولید محتوای بومی گفته بود: بیشتر پروژه ما بخش خصوصی است و علتش این است که تولید محتوا توسط مردم انجام می‌شود، کاربران و مصرف‌کننده هم خود مردم هستند. این اپلیکیشن‌ها باعث می‌شود از محتوای موجود حداکثر استفاده را داشته باشیم.

حمایت از تولید محتوای بومی چه می‌شود؟

در شرایطی که در سیاست‌های رسمی کشور، از لزوم حمایت از شبکه‌های اینترنتی داخلی و تولید محتوای بومی صحبت می‌شود، در مقطعی از زمان، شنیده شد که سازمان صدا و سیما از برخی از سایت‌های داخلی که زمینه استفاده از محتوای داخلی مناسب را بر بستر شبکه ملی اطلاعات فراهم می‌کنند، به دلیل محتوایشان شکایت کرده است، در حالی که همین محتوا ممکن بود در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مشابه خارجی و شبکه‌های پیام‌رسان موجود باشد و منعی برای آن وجود نداشته باشد.

همه‌ی این موارد برای زمانی بود که هنوز صدا و سیما انحصاری در زمینه صوت و تصویر در اختیار نداشت. اما اخیرا کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد مقرر شده مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات رادیویی و تلویزیونی فراگیر و نظارت بر آن به عهده صداوسیما قرار بگیرد.

بدین‌ترتیب پخش فراگیر برنامه‌های رادیویی یا تلویزیونی در داخل و خارج از کشور در انحصار سازمان صداوسیما خواهد بود و مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات رادیویی و تلویزیونی فراگیر و نظارت بر آن، منحصراً بر عهده سازمان صداوسیماست و هرگونه ارائه خدمات نوین پخش فراگیر رادیویی و تلویزیونی الزاماً بر بستر شبکه ملی اطلاعات منحصر و محدود می‌شود.

البته محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- مخالفت خود را با این مصوبه اعلام کرده و در توییتر خود نوشت: ضمن احترام به نظر جمعی از نمایندگان محترم کمیسیون فرهنگی مجلس، تصویب قانون اختیارات صوت و تصویر فراگیر برای صدا و سیما، بدون ذکر تعریف دقیقی از مصادیق صوت و تصویر فراگیر، مانع بزرگی در تحقق لایه‌های خدمات و محتوای شبکه ملی اطلاعات خواهد بود.

مقررات دست‌وپاگیر مانع رشد تولیدکنندگان محتوای داخلی

جهرمی پیش از این هم زمانی که در سمت رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت قرار داشت، با اشاره به مقررات دست و پاگیر و لزوم حمایت‌های قضایی در زمینه تولید محتوا گفته بود: واقعیت موضوع این است به دلیل مقررات دست‌وپاگیر در داخل کشور، شاید برای برخی از تولیدکنندگان محتوای ما رقابت در عرصه بین‌الملل راحت‌تر از رقابت در عرصه داخلی باشد و با این مقررات دست‌وپاگیر، تولیدکننده محتوای داخلی امکان رشد ندارد. باید از تولیدکنندگان محتوا در مقابل هجمه‌هایی که از دستگاه‌های مختلف وارد می‌شود حمایت‌های قضایی انجام شود و همچنین در حوزه بیمه و مالیات تولیدکنندگان محتوا نیز لازم است فکر شود تا شاهد افزایش تولید محتوای بومی در کشور باشیم.

در این زمینه رحمانیان - مدیرمسؤول روزنامه شرق - طرح انحصار صوت و تصویر توسط صداوسیما را غیرمنطقی و غیرممکن برشمرد و توضیح داد: گاهی طرحی غیرمنطقی است و امکان عملیاتی شدن دارد، اما این طرح نه مطلوب و نه علمی است و به همین خاطر هم نتیجه‌ای نخواهد داشت.

هرچند یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مصوبه این کمیسیون به معنی انحصار صداوسیما برای صدور مجوز رادیو و تلویزیون اینترنتی است، گفته که برخی اعضای این کمیسیون در تلاش هستند این مصوبه را اصلاح کنند.

وکیلی گفته البته روایتی که از مصوبه کمیسیون فرهنگی ارائه می‌شود با واقعیت فاصله دارد، ‌این مصوبه شامل فعالیت‌های مجازی و خبرگزاری‌ها نمی‌شود و در واقع به معنی انحصار صداوسیما برای صدور مجوز رادیو و تلویزیون دیجیتالی است که هنوز هم کامل نشده است.

او با بیان اینکه طرح خط مشی، اداره و نظارت بر سازمان صداوسیما همچنان در دستور کار کمیسیون فرهنگی قرار دارد، گفت: ما در ادامه جلسات بررسی این طرح ابهامات موجود را برطرف خواهیم کرد.

در هر حال اکنون در شرایطی که برخی از تولیدکنندگان محتوا و سایت‌های ایرانی به موفقیتی دست یافته و توانسته‌اند بخشی از هدف تولید محتوای بومی را محقق کنند، برخی کارشناسان تاکید دارند که ایجاد انحصار در این فضا شاید سنگی باشد که جلوی تحقق شبکه ملی اطلاعات به عنوان بستر تولید محتوای بومی را می‌گیرد و نه تنها مردم را به شبکه‌های صدا و سیما به عنوان گزینه جایگزین سوق نمی‌دهد، بلکه موجب کاهش تولید محتوای بومی نیز خواهد شد. بنابراین باید دید تصمیم مسوولان درباره نحوه انحصار درباره این موضوع به کجا ختم می‌شود.