اصل 88 قانون اساسی می‌گوید که نمایندگان ملت می‌توانند در صورت لزوم از رئیس‌جمهوری منتخب مردم سوال کنند. موضوعی که تنها یک بار در تاریخ بعد از انقلاب درباره محمود احمدی‌نژاد رخ داده است. برخی اجرای این اصل قانونی را تابو می‌دانستند ولی در سال 1390علی مطهری و سایر امضاکنندگان سوال از رئیس دولت دهم توانستند این تابو را بشکنند.مسئله‌ای که طی همه این سال‌ها مثل بغض سنگینی در گلوی حامیان تندروی احمدی‌نژاد مانده و بارها کوشیده‌اند به هر شکل ممکن انتقام آن سوال و تابوشکنی را از حامیان جریان رقیب که مورد وفاق آنها نبوده است، بگیرند. به همین دلیل پس از چندین‌بار که این طرح را کلید زدند و هر بار با پس گرفتن امضای نمایندگان تلاش‌شان به در بسته می‌خورد؛ این بار موفق شدند به بهانه‌های اقتصادی رئیس‌جمهوری را پای میز محاکمه یا همان زیر تیغ سوال بکشانند...
روزهای پایانی سال 90 برای نمایندگان مجلس هشتم روزهای مهمی بود چرا که برخی از آنها توانسته بودند با وجود مخالفت‌های هیات رئیسه از دولت احمدی‌نژاد، او را برای پاسخگویی به سوال نمایندگان مردم به مجلس بکشانند. مسئله‌ای که علی مطهری، طراح اصلی سوال از احمدی‌نژاد و نایب رئیس امروز مجلس دهم در آستانه حضور روحانی به عنوان دومین رئیس‌جمهوری تاریخ انقلاب که برای پاسخ‌گویی به نمایندگان ملت به مجلس می‌آید؛ طی یادداشتی به تشریح تاریخچه این وقایع اشاره کند. او در این یادداشت آورده است که «... با توجه به حمایت‌های مکرر مقام رهبری از دولت آقای احمدی‌نژاد، نمایندگان مجلس این نگرانی را داشتند که با مخالفت ایشان مواجه شود. ولی ما معتقد بودیم که این کار به صلاح کشور است خصوصا با توجه به روحیه رئیس‌جمهوری وقت که صریحاً اعتراف به قانون‌شکنی می‌کرد و می‌گفت من فقط قوانینی را اجرا می‌کنم که از نظر خودم مطابق با قانون اساسی است، بقیه را اجرا نمی‌کنم، یا می‌گفت قانونی را که در نهایت در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است اساسا قانون نمی‌دانم.» او همچنین آورده است: «همان‌طور که حدس می‌زدم سوال از رئیس‌جمهوری در مجلس هشتم با مقاومت شدید هیات رئیسه مواجه شد و کسانی از آنها مامور شده بودند که امضاها را پس بگیرند. ما امضا می‌گرفتیم و آنها امضاها را پس می‌گرفتند تا از حد نصاب یعنی ۷۳ امضا بیفتد. حتی یکی از اعضای هیات رئیسه می‌گفت مجلس از آقای خاتمی سوال نکرد، شما چطور می‌خواهید از آقای احمدی‌نژاد سوال کنید؟!»
استعفای مطهری در اعتراض به عدم اعلام وصول سوال از احمدی‌نژاد توسط هیات رئیسه
گفتنی است؛ این روند ادامه داشت تا اینکه مطهری در آن سال‌ها مجبور شد در اعتراض به این وضعیت از سمت نمایندگی مردم استعفا دهد. هرچند که پس از برگزاری جلسه؛ استعفای او با ۱۵۵ رای مخالف و ۳۱ رای موافق و ۱۲ رای ممتنع پذیرفته نشد و هیات رئیسه مجلس راهی جز اعلام وصول سوال نداشت. در هر صورت، سوال از رئیس دولت دهم با ۷۹ امضا اعلام وصول شد. ولی آنچه در آن جلسه اتفاق افتاد چیزی نبود که مدنظر نمایندگان سوال‌کننده باشد. ولی بالاخره او برای پاسخ به سوال نمایندگان در مجلس حاضر شد و مطهری این حضور احمدی‌نژاد را از «موضع بالا و جهت تمسخر مجلس» و پاسخ‌های او را «عجیب و غریب» دانست که البته در عین حال یک پیروزی برای مجلس و ملت بود که توانسته بودند او را مجبور به پاسخگویی کنند.
اصلاح آیین‌نامه مربوط به سوال از رئیس‌جمهوری
بنابراین از آنجایی که سوال بدون رای‌گیری و دریافت نظر مجلس عملا بی‌تاثیر است، همان روزها نمایندگان به اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس پرداختند و رای‌گیری درباره قانع‌شدن یا نشدن از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری را اضافه کردند. در این صورت رئیس‌جمهوری دیگر نمی‌تواند با حضور فرمالیته و برای ردتکلیف در مجلس حاضر شود و با تمسخر و پاسخ‌های بی‌اساس، جلسه مجلس را ترک کند. چرا که در این صورت سوال به قوه قضائیه ارجاع می‌شود.
سوالی که نافرجام ماند
گفتنی است یک‌بار دیگر در سال 1392 به دلیل نوسانات شدید ارزی و کاهش ارزش پول ملی دوباره مطهری سوالی را در این باره از احمدی‌نژاد تهیه و تقدیم هیات رئیسه کرد که این‌بار با مقاومت کمتری از سوی هیات رئیسه مواجه شد. ولی رهبری در نطقی گفتند «سوال از رئیس‌جمهوری تا اینجا کار خوبی بود و مجلس و دولت به وظیفه خود عمل کردند، ولی ادامه آن به صلاح نیست.» به همین دلیل به واسطه حکم حکومتی نمایندگان از ادامه کار منصرف شدند. حالا یک بار دیگر کاهش ارزش پول ملی و مشکلات اقتصادی در شرایط تحریم‌های جدید اقتصادی، باعث شده است منتقدان دیروز سوال از احمدی‌نژاد؛ سوالی با 5 محور اقتصادی را از روحانی تقدیم هیات رئیسه کنند. نکته‌ای که مورد تاکید اکثر سیاسیون و نمایندگان مجلس است اینکه زمان مناسبی برای سوال از رئیس‌جمهوری نیست و سوال‌کنندگان می‌توانستند در شرایط مناسب‌تری رئیس‌جمهوری را برای پاسخ به سوالاتشان به مجلس بکشانند. روحانی بدون لکنت زبان شفاف‌سازی کند
روحانی به مجلس می‌رود تا درباره دلایل مشکلات اقتصادی کشور از تریبون مجلس با مردم و نمایندگان آنها صحبت کند. توقعی که مردم از او دارند این است که به پشتوانه رای بالای 50 درصدی بدون لکنت و نگرانی به طور شفاف درباره دلایل بروز مشکلات اقتصادی با مردم صحبت کند و مردم را نامحرم نداند. این همان موضوعی است که مردم و بسیاری از نمایندگان از رئیس‌جمهوری بارها خواسته‌اند ولی برخی دیگر از سوال‌کنندگان که تا دیروز تاکید داشتند رئیس‌جمهوری باید بی‌پروا درباره مشکلات و دلایل اقتصادی کشور صحبت کند و عامل اصلی مشکلات ایجادشده را سوءمدیریت داخلی و تیم اقتصادی دولت می‌دانستند، امروز تاکید دارند که مبادا از تریبون مجلس حرف‌هایی گفته شود که مورد سوءاستفاده دشمنان قرار بگیرد و نکاتی گفته شود که مورد بی‌اعتمادی مردم شود و به مصلحت نباشد!
حضور روحانی در مجلس به روز سیاه نظام تبدیل نشود
حسین نقوی‌حسینی، یکی از چهره‌های شناخته‌شده جبهه پایداری و از منتقدان اصلی روحانی در مجلس و از امضاکنندگان سوال از رئیس‌جمهوری در آستانه حضور روحانی در مجلس نگران است که مبادا حرف‌هایی گفته شود که به نفع نظام نیست و مورد سوءاستفاده قرار بگیرد و این روز به روز سیاه نظام تبدیل شود. نقوی حسینی تاکید دارد: «مبادا روز سوال از رئیس‌جمهوری روز سیاه برای نظام باشد و همه باید از این شرایط برای اتحاد و انسجام بیشتر بهره‌برداری کنند.» او ادامه داد: «باید این را مورد توجه قراردهیم که صحن دچارتنش و درگیری نشود. نمایندگان به دنبال انتقام‌جویی نیستند و هدف از طرح سوال این است که وحدت بیشتر، تنش‌ها کمتر و ابهامات روشن شود.» از طرفی شهاب‌الدین بیمقدار، نماینده مردم تبریز در مجلس با رد اظهارات نقوی‌حسینی به «ابتکار» گفت: «باید دشمن را در کشور کنار بگذاریم و به فکر ملت باشیم و با مردم روراست عمل کنیم. اگر با مردم شفاف باشیم همه مسائل حل می‌شود و دیگران هم به ما تمکین می‌کنند و برای مذاکره هم می‌توانیم محکم با آنها مذاکره کنیم. اگر ملت با ما باشند همه دنیا هم نمی‌توانند به ایران ضربه بزنند.»
سوال‌کنندگان از رئیس‌جمهوری باید به تاریخ پاسخگو باشند
عضو فراکسیون امید با تاکید بر اینکه «سوال از رئیس‌جمهوری را در این شرایط به مصلحت نمی‌دانستم»، افزود: «کسانی که در این شرایط سوال از رئیس‌جمهوری را امضا کردند باید به تاریخ پاسخ بدهند. درست است که سوال حق قانونی نمایندگان است ولی باید بداند که چه زمانی و در چه شرایطی باید از این حق استفاده کنند.» عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده مردم تهران در مجلس هم به «ابتکار» گفت: «با توجه به مشکلات اقتصادی پیش‌آمده که به نظرم ساختاری هستند، موضوعات خارجی هم در به وجود آمدن این بحران اقتصادی کم‌تاثیر نیستند؛ معتقدم سوال از رئیس‌جمهوری در این شرایط کار‌ساز نیست. ولی در عین حال نباید سوال از رئیس‌جمهوری را به تابو تبدیل کنیم. بالاخره یکسری نمایندگان به هر دلیل و انگیزه سیاسی یا دلسوزی برای مردم از رئیس‌جمهوری سوال کرده‌اند. باید این حق را برای آنها قائل شویم و در عین حال می‌توانیم شرایط ایجادشده را به عنوان یک فرصت برای او بدانیم تا از ناگفته‌های زیادی که منجر به بروز این مشکلات شده‌اند پرده بردارد.» این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس در گفت‌وگو با «ابتکار» تاکید کرد: «اگر رئیس‌جمهوری خودسانسوری کند و مشکلات و مسائل را نگوید و فقط یک خطبه بخواند و برود، قطعا نمایندگان قانع نمی‌شوند چرا که کسی نمی‌تواند منکر مشکلات اقتصادی شود. هرچند که برخی این موارد را صرفا مربوط به مشکلات خارجی و برخی آنها را صرفا به سوءمدیریت داخلی مربوط می‌دانند، ولی باید آقای روحانی درباره عوامل واقعی بروز این مشکلات بی‌پرده با مردم سخن بگوید.»
بیمقدار هم در ادامه اظهاراتش تاکید کرد که روحانی به تنهایی عامل بروز این مشکلات نیست و اقتصاد مملکت به کل حاکمیت بستگی دارد. نماینده مردم تبریز همچنین به «ابتکار» تاکید کرد: «در بروز این مشکلات اقتصادی همه ما اعم از مجلس و دولت و قوه قضائیه و سازمان‌های وابسته به دفتر رهبری و همچنین نظامیان نقش داریم و نمی‌توانیم منکر این واقعیت شویم.»
رئیس‌جمهوری خودسانسوری نکند
هاشم‌زایی هم در ادامه تاکید دارد که رئیس‌جمهوری نباید در بیان واقعیت‌ها خودسانسوری کند چراکه با توضیحات کلی مردم و نمایندگان قانع نمی‌شوند. او در عین حال تاکید دارد که همه چیز در جلسه سوال به نوع سوال پرسیدن نمایندگان بستگی دارد و اگر سوالات به حاشیه برود و رنگ و بوی سیاسی بگیرد آقای روحانی هم سکوت نمی‌کند. نماینده مردم تهران به «ابتکار» گفت: «اگر سوال از رئیس‌جمهوری به حاشیه برود او هم نباید سکوت کند. شاید برخی معتقدند باید ملاحظاتی صورت بگیرد که اگر سوال به حاشیه رفت روحانی مدارا کند، ولی معتقدم رئیس‌جمهوری تا جایی که مصلحت می‌داند باید درباره دلایلی که طی این 40 سال اقتصاد کشور را به اینجا کشانده و پشت پرده وقایع مختلف است، شفاف‌سازی کند.»

*ابتکار