جماران ، در جریان بحران کرونا چشم جهان به رویکردهای سوئد دوخته شد، اما شیوه مدیریت شیوع کرونا در فنلاند هم آموختنی است. میانگین ابتلا در این کشور اسکاندیناوی از همه کشورهای اروپایی پایین‌تر است. چرا و چگونه؟

طبق آمار دانشگاه «جانز هاپکینز» آمریکا از ژانویه تا ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰، شمار مبتلاشدگان در فنلاند ۱۹هزار و ۶۰ نفر و شمار درگذشتگان ۳۷۱ نفر بوده است. هیچ کشور دیگری در اروپا در جریان شیوع بیماری، چنین رقم نازلی از مرگ ومیر و ابتلا ندارد.

جمعیت دانمارک و فنلاند تقریبا مشابه هم است اما در دانمارک، تعداد مبتلایان سه برابر فنلاند است. در این کشور با حدود شش میلیون جمعیت، ۶۵هزار نفر به ویروس مبتلا شده‌اند. در اسلواکی با جمعیتی برابر با فنلاند، ۸۸هزار و ۶۰۰ نفر. در سوئد این آمار به ۱۹۲هزار نفر می‌رسد یعنی تقریبا ده برابر فنلاند.

بماند که بر اساس گزارش سی ان ان، سوئد استراتژی نرم تری را در زمینه رسیدگی به بحران کرونا در پیش گرفت اما با شیوع دوباره این ویروس پزشکان اصلی که در خط مقابله با کرونا هستند به سی ان ان گفتند که از عدم اتخاذ تدابیر سختگیرانه برای رویارویی با کرونا دچار سرخوردگی شده اند.

سالن های ورزشی در سوئد باز هستند و به رغم آن که دولت گفته است که این خطرناک است اما آنها را نبسته است و کسانی که به شکل دسته جمعی ورزش می کنند تمایلی به توقف این کار ندارد.

پزشکان با افزایش بیماران کرونایی خسته و سرخورده شده اند زیرا به باور آنها امکان جلوگیری از شیوع کرونا وجود داشت.

موج دوم شیوع کرونا اصل رویکرد متفاوت سوئد برای کند کردن شیوع کرونا را تغییر نداد. تا کنون در سوئد قرنطینه الزامی وجود ندارد و قواعد اندکی برای مقابله با شیوع وجود دارد که صرفا نصیحت هایی درباره فاصله گذاری اجتماعی است.

در سوئد بر مسئولیت شخصی تمرکز شده است. اما پزشکانی که در خط مقدم رویارویی با کرونا هستند می گویند که این رویکرد کارایی ندارد.

همچنین کارشناسان سوئدی بر این باورند که نصیحت کارساز نیست و این رویکرد دولت مناسب نیست. به همین دلیل میزان مرگ و میر در سوئد چهار برابر همسایگانش مانند فنلاند است که تدابیر سختگیرانه تری را اتخاذ کردند. سوئد الگوی موافقت را به جای زور قانون در پیش گرفته است.

اما چگونه فنلاند توانست کرونا را شکست بدهد و این ویروس در برابر فنلاندی ها شکست خورد؟

یک: واکنش سریع

در فصل بهار که شیوع کرونا شتاب گرفت، دولت فنلاند درنگ نکرد و به فوریت ترتیب یک قرنطینه سراسری دو ماهه داد. تردد در داخل هلسینکی و سفر به مناطق دیگر کشور ممنوع شد. کلیه مدارس و مراکز آموزشی، رستوران‌ها و اماکن تجمع مردم بسته شدند. این تصمیم در حالی گرفته شد که در سایر کشورهای حوزه اسکاندیناوی، اوضاع هنوز عادی و قابل کنترل بود. 

به گزارش خبرگزاری آلمان، مدیر اداره بهداشت فنلاند (THL) می‌گوید: «ما زود جنبیدیم و دو هفته زودتر از نروژ و دانمارک زندگی عمومی را تعطیل کردیم؛ پیش از آن که چرخش ویروس دامنه‌دار شده باشد.»

فنلاند به سرعت توانست تماس‌های افراد آلوده به ویروس را با بهره‌‌گیری از فناوری، ردگیری و مدیریت کند.

تقریبا از هر دو فنلاندی، یک نفر اپلیکیشن موسوم به «کرونا فلش» را در تلفن همراه خود بارگذاری کرد. این مشارکت در آلمان، شامل یک چهارم جمعیت شد و ۲۲ میلیون نفر از آن استفاده کردند.

فراگیر نشدن این اپ در جامعه آلمان دلایلی چون گوشی‌های قدیمی یا نگرانی از پخش اطلاعات شخصی شهروندان داشت. اما چرا مردم فنلاند در این زمینه نگران نبودند؟ پاسخ را در نکته سوم بجویید.

سه: اعتماد به دولت

بر خلاف آلمان که گروهی از مردم به استراتژی دولت شک می‌کنند یا ویروس را جدی نمی‌گیرند، ضریب اعتماد شهروندان فنلاندی به دولت خودشان بسیار بالاست. برآیند این اعتماد فقط در نصب اپلیکیشن رهیابی کرونا نیست، بلکه در خلال قرنطینه دو هفته‌ای در بهار هم به ندرت مخالفت یا مقاومتی از مردم دیده شد.

در یک نظرپرسی که پارلمان اروپا در آن ایام انجام داد، ۷۳درصد شهروندان فنلاند، تدبیر و تصمیم دولت را موجه و به جا توصیف کردند. بر خلاف آلمان که هواداران «تئوری توطئه» و مخالفان دولت، تظاهرات به راه می‌اندازند و مقرراتی مثل ماسک و فاصله فیزیکی را نقض می‌کنند، فنلاندی‌ها به تصمیم مسئولان گردن گذاشتند.

«رزا مریلینن» سیاستمدار حزب سبزها در فنلاند می‌گوید: «ما تدابیر دولت را رعایت کردیم، چون تردید نداشتیم که در جهت تندرستی و خیر جامعه بودند.»

البته شرایط و بنیه اقتصادی هم در خلق و خوی مثبت شهروندان و آمادگی آنها برای چنین مشارکتی تاثیر جدی دارد. در حالی که میانگین رکود اقتصادی اروپا در خلال بحران کرونا ۱۴ درصد بوده، این رقم در فنلاند ۴/ ۶درصد است.

چهار: بسترهای تکنولوژیک

ساختارهای اداری و تشکیلاتی فنلاند به خوبی دیجیتالیزه شده‌اند. بر همین اساس، دورکاری و آموزش آنلاین به راحتی میسر شد و وقفه‌ای در امور ایجاد نکرد. برای دانش‌آموزان فنلاندی، فراگیری دروس از طریق لپ‌تاپ پیش از کرونا نیز رایج بود. 

حضور روبات در کلاس و تدریس دیجیتال امر روزمره در مدارس فنلاند است.

تحقیق «انجمن آموزش دیجیتال» در آلمان نشان می‌دهد که تنها ۶۸درصد دانش آموزان می‌توانند از راه دور و به کمک لپ‌تاپ درس بخوانند. به خصوص برای خانوارهای کم درآمد که به فضای مجازی یا وسایل پیشرفته دسترسی ندارند، ادامه تحصیل فرزندان در خانه و به صورت آنلاین، دشوار است. و این واقعیتی است که دولت را در سیاست مهار کرونا تحت فشار می‌گذارد.

پنج: میهمانی موقوف؟ اشکالی ندارد!

دولت آلمان با انواع تمهیدات و تبلیغات کوشیده که مردم را به ماندن در چاردیواری خانه‌ها و پرهیز از دورهمی و دید و بازدید ترغیب کند. با این همه، بسیاری از شهروندان تنهایی و پرهیز از هم‌نشینی را دشوار می‌دانند. در فنلاند اما وضعیت چنین نیست.

در نظرسنجی پارلمان اروپا، ۲۳درصد شهروندان فنلاند حتی گفته‌اند که در تعطیلی‌های سراسری، حال‌شان بهتر بوده است. «نلی هانکونن» جامعه‌شناس در دانشگاه هلیسینکی می‌گوید: «ما زیاد معاشرتی نیستیم و از تنها بودن خیلی هم استقبال می‌کنیم.»

واقعیت آن است که فنلاندی‌ها، خلوت کردن با خود را دوست دارند، کم حرف هستند و به حفظ حریم شخصی هم اهمیت زیادی می‌دهند. این روحیه در مقایسه با کشورهای اروپایی، بارزتر از سایرین است. مردم فنلاند در هر تعطیلی به کلبه‌های مخصوص جنگلی می‌روند و آسودگی را در تنهایی و سکوت می‌یابند.

به عبارتی، فاصله‌گیری فیزیکی که در دوران کرونا باب شد، امری بدیهی در فنلاند به شمار می‌رود. میکا سالمینن، رئیس اداره بهداشت فنلاند می‌گوید: «ما همیشه خودمان را یک متر از دیگری دورتر نگاه می‌‌داریم وگرنه احساس ناراحتی می‌کنیم.»

آخرین آمار جهانی

براساس جدیدترین آمار پایگاه اطلاعاتی ارزیابی‌های جهانی «ورلدومتر» تاکنون 58 میلیون و 2 هزار و 846 نفر در سراسر جهان به ویروس کرونا (کووید-19) مبتلا شده‌اند.

آمریکا از لحاظ تعداد مبتلایان به کرونا در جایگاه اول جهان قرار دارد. تاکنون در این کشور 12 میلیون و 277 هزار و 24 مورد ابتلا به کرونا ثبت شده است.

طبق این آمار هند با 9 میلیون و 50 هزار و 613 و برزیل با 6 میلیون و 20 هزار و 164 بیمار کرونایی در رتبه دوم و سوم به چشم می‌خورند.

از سوی دیگر فرانسه با 2 میلیون و 109 هزار و 170، روسیه 2 میلیون و 64 هزار و 748، اسپانیا 1 میلیون و 589 هزار و 219، انگلستان 1 میلیون و 473 هزار و 408، آرژانتین 1 میلیون و 359 هزار و 42، ایتالیا 1 میلیون و 345 هزار و 767، کلمبیا با یک 1 میلیون و 233 هزار و 444 و مکزیک با 1 میلیون و 25 هزار و 696 مورد ابتلا در رده‌های بعدی قرار دارند.

 بیماری کووید-19 نخستین بار در دسامبر 2019 در شهر «ووهان» مرکز استان «هوبئی» چین مشاهده و طی مدت کوتاهی با شیوع در سراسر جهان تبدیل به پاندمی شد.

تاکنون 1 میلیون و 379 هزار و 495 بیمار مبتلا به کرونا در سراسر جهان جان باخته و در مجموع 40 میلیون و 192 هزار بیمار نیز بهبود یافته‌اند.