«انتخاب»: شبکه افق صدا و سیما در سال های اخیر رویکردی مشخص را در مواجهه با دولت حسن روحانی اتخاذ کرده، رویکردی که این شبکه را به پایگاه و تریبون دائمی چهره های جریان جبهه پایداری تبدیل کرده است. این شبکه، این روزها نیز موجی از التهاب را با طرح ادعاهای گوناگون و رنگارنگ در فضای سیاسی کشور ایجاد کرده است.

جنجال‌سازی پیرامون بازخوانی فاجعه منا

در 20 مرداد شبکه افق در برنامه‌ای با عنوان «بازخوانی فاجعه منا و بررسی ظرفیت‌های سیاسی حج برای جهان اسلام» پخش کرد که در آن مرتضی رکن‌آبادی (برادر غضنفر رکن‌آبادی، دیپلمات شهید در فاجعه منا) و حجت‌الاسلام مجتبی نامخواه، پژوهشگر انقلاب اسلامی در آن به ایراد سخن پرداختند. رکن‌آبادی در این برنامه تلویزیونی ادعا کرد: «مسئولان ما برای اینکه راه حج باز بشود سال گذشته در عربستان امضا دادند و پذیرفتند که مقصر فاجعه منا ایرانی‌ها بودند.»

این ادعا که حتی در برنامه زنده با تعجب مجری نیز همراه شد، در سطح رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و فعالان سیاسی واکنش زیادی را به همراه داشت. ادعای مطرح شده از سوی رکن آبادی، در صورت صحت داشتن، به معنای پایمال شدن وجهه و منافع ملی کشورمان از سوی دولت، در مناسبات با عربستان سعودی بود.

ادعای رکن آبادی در سطح داخل کشور نیز اوقات بسیاری از فعالان سیاسی و حتی مسئولین دولتی را در آستانه عید قربان تلخ کرد. حتی رسانه‌های وابسته به دو جریان اصول‌گرا و اصلاح‌‌طلب نیز به همین مساله واکنش نشان دادند و به رغم تفاوت در نگاهها اصل موضوع مطرح شده از سوی میهمان برنامه «جهان آرا» را رد کردند. همچنین، در مهم‌ترین واکنش حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهور، با انتقاد از برنامه شبکه افق در توییتر خود نوشت:

برادر گرامی جناب آقای رکن‌آبادی سلام علیکم

آیا برای ادعای خود دلایل، شواهد یا مستنداتی دارید؟

مدیر محترم شبکه افق آیا در این شبکه راهنمای عملی برای میزبانان برنامه های زنده در مواجهه با ادعاهای قابل مناقشه میهمانان وجود دارد؟

تغییر سفیر در نیجریه و جنجال‌سازی شبکه «افق»

علاوه بر بازخوانی فاجعه منا، این تنها برنامه جنجال‌ساز برنامه «جهان آرا» و شبکه افق در هفته گذشته نبود. در 16 مرداد ماه نیز این برنامه با موضوع «بررسی وضعیت شیخ زکزاکی و شیعیان‌ نیجریه» که با حضور مرضیه هاشمی، خبرنگار ارشد شبکه پرس تی‌وی و حسین کمیلی از فعّالان فرهنگی مشهد برگزار شد، مواضعی از سوی میهمان این برنامه گرفته شد که واکنش شدیداللحن وزارت خارجه را در پی داشت.

در این برنامه کمیلی، با انتقاد از وزارت امور خارجه گفت: سفیر ایران در نیجریه به‌خاطر فشار سعودی‌ها تغییر پیدا کرد. در واکنش به این اظهارات، روابط عمومی وزارت امور خارجه در اطلاعیه‌ای مطالب ارائه شده درباره دلایل تغییر سفیر جمهوری اسلامی ایران در نیجریه را ادعاهایی نادرست عنوان کرد.

در اطلاعیه روابط عمومی وزارت امور خارجه درباره طرح برخی مطالب خلاف واقع در برنامه «جهان آرا» شبکه افق مورخ چهارشنبه ١٦ مرداد، آمده بود:

ادعای یکی از میهمانان برنامه مبنی بر اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران سفیر خود در نیجریه را به علت دفاع از مسلمانان نیجریه تغییر داده است، تکذیب و از طرح چنین ادعایی در این برنامه ابراز تأسف می‌کند.  مراتب تعجب خود را از طرح و تکرار ادعایی که پیش از این از سوی برخی شبکه های وابسته به جریان‌های وهابی در غرب آفریقا و در راستای تبلیعات ضد ایرانی مطرح شده، از شبکه ملی جمهوری اسلامی ایران ابراز می کنیم.

جنجال های شبکه افق البته محدود به یک ماه اخیر و دو مساله پیش گفته نمی شود. در سال های اخیر، این شبکه با پخش برنامه ها و مستنداتی همواره برجام، دولت، چهره ها و رقبای جریان اصولگرا را مورد حمله قرار داده است.

رویکرد و راهبرد کلان «افق» چیست؟

با نظر به وضعیت پیش آمده اکنون مساله این است که این حجم از تاختن شبکه افق به دولت مستقر و به طور خاص وزارت امور خارجه، چرا و با چه اهدافی انجام می‌گیرد و چه نتایجی را می تواند در جامعه به همراه داشته باشد. در همین زمینه، محمد صادق جوادی حصار، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در گفت‌وگوی با «انتخاب» بر این عقیده  است که شبکه افق را نمی‌توان از کلیت رویکرد و استراتژی صداو سیما مستثنی کرد.

از نظر جوادی حصار، متاسفانه در چند سال گذشته کلیت شبکه‌های صدا و سیما مواضعی غیر دوستانه و انتقادی با دولت حسن روحانی داشته‌اند. اکنون وضعیت به‌گونه‌ای است که حتی شهروندان نیز به این مساله پی‌برده‌اند که دولت روحانی در کانون انتقادات صدا و سیما است و برخلاف ادعای خود مستقل عمل نمی‌کند.

قرار دادن یک جریان ‌سیاسی بدون دادن فرصت دفاع از سوی شبکه افق

این عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، برنامه‌های شبکه افق  به معنای خاص کلمه هدف قرار دادن یک جریان یا جناح ‌سیاسی بدون دادن فرصت دفاع به آن‌ها است. در واقع، یک جریان در داخل کشور به طور خاص مراودات دیپلماتیک و دستگاه وزارت خارجه را به عنوان شاخص‌ترین وجه عملکرد دولت روحانی، مورد هجمه قرار داده‌اند. نگاه میهمانان این شبکه به نوعی مبتنی بر تئوری تکراری «توهم توطئه» و «دایی جان ناپلئونی» است.  

عدم اثبات استقلال صدا و سیما به شهروندان

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه تصریح کرد: «بعد از سال 92 و پیروزی روحانی در انتخابات دائما بر این مساله تاکید شده که صدا و سیما موضعی مستقل و فراجناحی خواهد داشت اما در عمل این‌گونه نبوده است. تا کنون صدا و سیما نتوانسته این استقلال را به مردم اثبات کند و در بسیاری از اوقات به سمت یک جریان سیاسی لغزش داشته است.»

وی افزود: «در حوزه‌های مختلف تخصصی هزینه کردن سرمایه‌ها برای تاثیرگذاری در حوزه سیاست خارجی جزء ملزومات قدرت نرم یک کشور بوده و در ایران نیز باید از این امر حمایت کرد اما اگر این امکانات و ظرفیت‌ها در مسیر ضدیت با یک شخصیت سیاسی خاص در کشور همانند محمد جواد ظریف باشد، نه تنها نتیجه‌بخش نیست بلکه نوعی صرف بیهوده بیت‌المال است.»

هدف قرار گرفتن اعتماد عمومی از سوی شبکه افق

محمد صادق جوادی حصار، در بخش پایانی از گفته‌های خود تاکید کرد: «برنامه‌های شبکه افق در نقد دولت، به طور حتم تاثیراتی منفی بر جامعه خواهد داشت. از همان ابتدای انتخابات سال 1392 تا کنون، عملکرد صدا و سیما در مسیر تیشه به ریشه «اعتماد عمومی» زدن است. شهروندان اگر از یک گروه انتقاد دارند یا نسبت به عملکرد آن رضایت ندارند، بدین معنی نیست که به جناح مقابل اعتماد می‌کنند. بنابراین، اقدامات شبکه افق در اساس اعتماد عمومی را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد و تلاش جدی‌ای برای بازگشت این اعتماد در آینده باید صورت گیرد.»