حضرت امام(س) نیز در مورد ضرورت التزام عملی نمایندگان به دستورات اسلام خطاب به آنان می فرماید: «لازم است طرح‌هایی که در مجلس می گذرد، مخالف با احکام مقدسه اسلام نباشد و با کمال قدرت، با پیشنهادهای مخالف با شرع مقدس که ممکن است از روی ناآگاهی و غفلت طرح شود، مخالفت نمائید و از قلم‌های مسموم و گفتار منحرفین هراسی نداشته باشید و سخط خالق را برای رضای مخلوق تحصیل نکنید و خداوند قاهر و قادر را حاضر و ناظر بدانید.» و در وصیت نامه خویش نیز به نمایندگان سفارش می کند: «از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت، کوشا باشند که قوانین - خدای نخواسته - از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نائل آئید.» و به مردم نیز توصیه فرمود که: «مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رای دهید که متعبد به اسلام، وفادار به مردم باشند .»{صحیفه امام، ج12، ص369}

عدم دنیاپرستی و جناح دوستی

در نظام های اسلامی و به ویژه جمهوری اسلامی که یکی از آرمان های انقلاب آن مقابله با اشرافی گری است، پرهیز از اسراف و اشرافی گری از ویژگی هایی است که یک مقام مسئول و به ویژه فردی که قصد دارد، نماینده مردم شود باید دارا باشد؛ چرا که وکلای اشراف گرا نمی توانند دغدغه خاطر محرومان و مستمندان جامعه را درک کنند و درد آنان را بفهمند. در همین زمینه حضرت امام خمینی(س) می فرماید: «آن روزی که خدای نخواسته مجلسیان خوی کاخ نشینی پیدا کنند و از این خوی ارزنده کوخ نشینی بیرون بروند، آن روز است که ما برای این کشور باید فاتحه بخوانیم. ما در طول مشروطیت از این کاخ نشین ها خیلی صدمه خوردیم. مجلس های ما مملو از کاخ نشین بود و در بینشان معدودی بودند که از آن کوخ نشین ها بودند و همین معدودی که از کوخ نشین ها بودند، از خیلی انحرافات جلو می گرفتند و سعی می کردند برای جلوگیری .»{صحیفه امام، ج17، ص376}

امام خمینی(س)در مورد ساده زیستی شهید مدرس می گوید: «منزلش یک منزل محقر از حیث ساختمان، و زندگی یک زندگی مادون عادی، که در آن وقت لباس کرباس ایشان زبانزد بود؛ کرباسی که باید از خود ایران باشد می پوشید .» {صحیفه امام، ج‏13، ص: 417} این ویژگی سبب می شود تا نماینده ملت به جناح و مراکزی خاص وابسته نباشد و تنها حل مشکل مردم برای آنها اهمیت داشته باشد، اما اگر نماینده ای با کانون های درآمدزای سیاسی و اقتصادی ارتباط تنگاتنگ داشته باشد و مرهون سرمایه داران و قدرتمندان متمول باشد، خود باخته و ضعیف النفس خواهد شد . البته این تنها پایان ماجرا نیست و ماشاهد آن هستیم گاهی اوقات عده ای برای رسیدن به اهداف سیاسی و اقتصادی خود به راحتی با برخی جناح ها تعاملات خاص دارند و با استفاده از رانت هایی که در اختیار دارند اقدام به زد و بندهای سیاسی و اقتصادی می کنند و اینجاست که به فرموده امام(س) باید فاتحه این مجلس را خواند.

دوری از وادادگی سیاسی

بیشترین مشکلی که در زمان طاغوت نمایندگان با آن روبه رو بودند، وادادگی سیاسی به بیگانگان بود. افرادی که با اتکا به قدرت های بیگانه به جای آنکه به فکر جل مشکلات مردم باشند، به سلیقه و خواسته های اجانب توجه داشتند. از مهم ترین دغدغه های نماینده مجلس، باید حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور باشد. او باید در گفته ها، نوشته ها و اظهار نظرهایش، استقلال کشور و تامین مصالح و حقوق مردم را مد نظر داشته باشد و هیچگاه اندیشه دوستی با دشمنان و پیوستگی با بیگانگان را در سر نپروراند. پروردگار نیز می فرماید:«ای اهل ایمان! کافران را به جای مؤمنان دوست [و تکیه گاه] خود قرار ندهید .» شهید مدرس نمونه بارز یک نماینده بیگانه ستیز و استقلال طلب بود. او می گوید: «اختلاف من با رضاخان بر سر کلاه و عمامه و این قبیل مسائل جزئی مثل نظام اجباری نیست. من در حقیقت با سیاست انگلستان که رضاخان را عامل اجرای مقاصد استعماری خود در ایران قرار داده مخالفم. من با سیاست هایی که آزادی و استقلال ملت ایران و جهان اسلام را تهدید می کند، مبارزه می کنم. راه و هدف خود را می شناسم. در این مبارزه هم پشت سر خود را نگاه نمی کنم. امام خمینی(س) در مورد این ویژگی نمایندگان می فرماید: «نگذارید در مجلس شورا اشخاصی بروند که آنها با قدرت های بزرگ پیوستگی دارند، باید ملت با اختیار و اراده خود، با امتیاز خود و انتخاب خود اشخاص صالح را، اشخاص متقی را، اشخاصی را که برای ایران کار می خواهند بکنند، به نفع ایران کار می کنند، آنها را باید تعیین بکنید .» {صحیفه امام،ج6،ص481} در طول 9 دوره تاریخ مجلس ایران در بعد از انقلاب بودند افرادی که دل در گروه این بیگانگان داشتند و امروز به آن سوی مرزهای جمهوری اسلامی رفتند و در آغوش دشمنان نظام اسلامی زیست دارند. عده ای دیگر نیز که در همین راه قدم برداشته بودند به دست مردم مسلمان ایران دستشان از قدرت کوتاه شد.

صداقت معروفی که در رأس است

راستگویی و صراحت لهجه نیز از ویژگی هایی است که وکلای ملت در نظام اسلامی باید از آن برخوردار باشد. بهترین معیار شناخت مردان الهی و حق باوران راستین، صداقت و راستگویی آنان در گفتار و رفتار آنهاست. طبق فرموده امام صادق علیه السلام باید صداقت و امانتداری افراد را سنجیده و آنگاه به آنان اعتماد کرد. با توجه به این حقیقت، یکی از ملاک های گزینش نمایندگان، میزان راستگویی آنان در زندگی شان است. آیا افرادی که در گذشته دهها وعده توخالی و غیرقابل عمل به مردم داده و بعدا آنها را به بوته فراموشی سپرده اند، لیاقت نمایندگی دارند؟ آیا کسانی که با انواع دسیسه ها و شعارهای فریبنده و تبلیغات پر زرق و برق اذهان مردم را مشوش کرده و برای رسیدن به مقاصد نفسانی خود، آرای مردم را به سوی خود جلب می کنند، شایستگی وکالت دارند؟! نماینده حقیقی مردم اگر وعده ای بدهد با تمام وجود به دنبال تحقق آن تلاش می کند و حیثیت خود را در گرو آن وعده می بیند. همگان شاهد آن بوده اند که در طول ادوار مختلف تاریخ چهره هایی وارد مجلس شده اند که با تزویر و دورویی سعی کردند خود را به عنوان چهره ای مردمی و دلسوز امت نشان دهد در صورتی که دلدادگی آنان به دنیا و قدرت از ویژگی آنها بوده است و به محض ورود به مجلس وعده هایی که به ملت داده بوده را فراموش و به دنبال اهداف جناحی و شخصی خود رفته اند. به طور حتم مردم این اشخاص را به ذهن می سپارند و در ادامه راه به آنها اطمینان نکرده و دست آنها را از قدرت کوتاه می کنند.

وکلای شجاع مناسب ملتی مومن

شجاعت و شهامت از ویژگی های دیگری است که یک نماینده باید دارا باشد. برخی از نمایندگان در طول ادوار مختلف بوده اند که با اندکی فشار از اقدامی که به نفع ملت بوده است، دست کشیده اند و نظر خود را عوض کرده اند. مردان خدا در سایه ایمان قوی و یقین به حقانیت اهداف خود، هرگز از قدرتی جز قدرت خداوند متعال، هراسی به دل راه نمی دهند و جز در برابر خداوند متعال سر تسلیم فرود نمی آورند. همچنانکه امام علی(ع) می فرمایند: «خدا در وجود آنان بزرگ و غیرخدا در منظر آنان کوچک است.» بر یک نماینده شایسته است که چنین باشد و در موضع گیری ها و اظهار نظرهای خود، از هیچ منصب و مقامی هراس نداشته باشد. یکی از مهم ترین اوصاف شهید مدرس شجاعت و شهامت کم نظیرش بود. امام(س) با ستایش از شهامت و شجاعت مدرس می گوید: «آن روزی که رضا شاه آمد و آن همه کارها را کرد، باز یک آخوند بود که توی مجلس، به اسم مدرس علیه مقابلش ایستاد و می گفت: نه! .هیچ کس نبود، مدرس بود و چند نفر که اطراف او بودند . دیگر در تمام مملکت هیچ قدرتی در مقابل او نمی ایستاد. یک وقت رضاخان به مدرس گفته بود: سید! از جان من چه می خواهی؟ گفته بود که می خواهم تو نباشی!» {صحیفه امام، جلد ۴ - صفحه ۲۲۲} امام(س)به مردم سفارش می کرد که نمایندگانی شجاع و با ایمان انتخاب کنند و می فرمود: «کسانی را که انتخاب می کنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند که اگر روس یا آمریکا یا قدرت دیگری تشری زد، بترسند، باید بایستند و مقابله کنند .»{صحیفه امام، جلد ۱۸ - صفحه ۲۷۶} البته باید توجه داشت برخی در میان نمایندگان با بهره گیری از این ویژگی ها استفاده سوء کرده و برای رسیدن به اهداف خود دیگران را متهم به داشتن ارتباط با بیگانگان می کنند.

همدلی و همزبانی با کوخ نشینان

اصلی ترین ویژگی که یک نماینده باید داشته باشد، توجه به عموم مردم به ویژه قشر آسیب پذیر جامعه است. حضرت امام خمینی(س) رسیدگی به محرومان و مستمندان جامعه را از وظایف مهم وکلای مجلس دانسته و می فرماید: «ان شاء الله نمایندگان محترم مجلس سنگینی بار مسئولیت و رسالت خود را در این امر خطیر احساس کرده و می کنند و به خوبی دریافته اند که نظام و مردم از آنان چه انتظاری دارند که باید گفت، مجموعه خواسته ها و انتظارات اسلامی مردم از مجلس، رفع گرفتاری ها و محرومیت ها و دگرگونی در نظام پر پیچ و خم اداری کشور، از انتظارات به حقی است که باید آنها را جدی بگیرند و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوایح و تبصره ها و مواد غیرضروری، به فکر مسائل اصلی و کلیدی کشور باشند و بر اساس اسلام عزیز در کمیسیون ها با طرح قوانین و لوایح به سمتی حرکت کنند که مشکلات اساسی مرتفع و سیاست های زیربنائی کشور در امور فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در راستای کمک به محرومین و رفع استضعاف مدون وبه مورد اجرا درآید . »{صحیفه امام خمینی، ج 20، ص 214} خدمت به محرومان و رسیدگی به دردمندان که از مهم ترین تلاش های پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار بود، باید سرلوحه برنامه های وکلای مجلس باشد؛ البته این مهم در ساختار شخصیت نامزدهای مجلس ریشه دارد، چنانکه امام خمینی(س) فرمودند: «رئیس جمهور و وکلای مجلس از طبقه ای باشند که مظلومیت و محرومیت مستضعفان و محرومان جامعه را لمس نموده و در فکر رفاه آنان باشند، نه از سرمایه داران و زمین خواران و صدرنشینان مرفه و غرق در لذات و شهوات، که تلخی محرومیت و رنج گرسنگان و پابرهنگان را نمی توانند بفهمند .»{ صحیفه امام، ج 21، ص 187} ولی متاسفانه امروز برخی از نمایندگان اینگونه نیستند و حتی برای رسیدن به حقوق مستمری خود و نیز داشتن امکانات فراوان بحث و جدل می کنند. عده ای نیز با توجه به این امر مهم سعی دارند خود را مردمی نشان دهند، ولی در پشت پرده اقداماتی را صورت می دهند که هیچگاه در شأن یک نماینده نیست.

نمایندگی امانتی در دستان بهارستانی ها

یکی دیگر از ویژگی‌هایی که نمایندگان باید داشته باشند، امانتداری است. امانتداری به معنای اینکه هویت و منافع ملی که در اختیار دارند را به نحوه احسن حمایت کنند. از منظر مولای متقیان حضرت علی(ع) تمام مسئولیت‌های اجتماعی و سمت‌های مختلف حکومتی که از جمله آنها نمایندگی مجلس شورای اسلامی است، در ردیف امانت‌های سنگین به شمار می آید. آن حضرت در نامه خود به یکی از کارگزارانش به نام اشعث بن قیس در آذربایجان می نویسد: «همانا این مسئولیت و پست تو، برایت طعمه نیست که از آن به نفع خود و اطرافیانت بهره گیری، بلکه امانتی بر عهده توست.» اگر نمایندگان مجلس در سمت نمایندگی، از امانت مردم به نحو شایسته پاسداری کنند و اختیاراتی را که ملت به آنان سپرده اند، در راه اعتلای دین و آبادانی کشور به کار گیرند، بدون تردید رضایت خدا و خلق را بدست آورده و اعتماد عموم را برای خود کسب خواهند کرد. نمایندگی مردم، پیمان مقدسی است که یک وکیل مجلس با موکلین خود می بندد و وکیل مؤمن و متعهد هیچگاه پیمان شکنی نمی کند. امام خمینی(س)با تاکید بر امانتداری وکلای مجلس به جوانان ایرانی توصیه کردند که «با همت شما جوانان ایرانی باید اشخاص منور، اشخاص امین و صادق در مجلس شورا بروند که مقدرات شما را بر طبق خواسته های خدای متعال پیاده کنند. در قضیه مجلس شورا رای بدهید و رای به وکلای متعهد، مسلم، امین; وکلای امین بفرستید در مجالس .»{صحیفه امام، ج 7،ص6} ولی ما در برخی اوقات شاهد آن هستیم که عده ای نه تنها امانتدار این جایگاه والا نیستند، بلکه از آن برای رسیدن به منافع جناحی و شخصی خود نیز استفاده می کنند. این اقدامات بر خلاف وعده ای است که به موکلان خود یعنی ملت داده اند و این دسته از نمایندگان شرایط لازم را برای ادامه نمایندگی ندارند.

سرنوشت صندلی های سبز در دستان ملت

با این تفاسیر و ویژگی هایی که بیان شد و با توجه به مشی و رفتاری که برخی نمایندگان از خود نشان داده اند، به طور حتم می توان گفت که با آن مجلس و نمایندگان مد نظر امام(س) در برخی امور فاصله فراوانی داریم. برای مثال توهین ها و افتراهایی که از زبان عده ای شنیده می شود، در دوران طاغوت هم نفی می شده چه برسد به روزگاری که متعلق به نظام اسلامی است. در همین راستا باید مردم کشورمان با توجه بیشتری امسال به پای صندوق های رأی بروند و تلاش کنند تا آن مجلسی را بسازند که با معیارهای اسلام و امام(س) بیشترین هماهنگی را داشته باشد تا شاهد بهبود وضعیت کشور در مسیرهای مختلف باشیم.