در این باره چند نکته گفتنی است. 

اول اینکه نماد نماز جمعه در ایران آیت الله مشکینی نیست. من با همه ارادتی که به ایشان دارم ولی فکر نمی کنم که بتوان این بزرگوار را نماد امام جمعه ها دانست. چرا که اولا ایشان امام جمعه تهران که مرکز کشور است نبوده اند و ثانیا در ذهن مردم نام ایشان با نماز جمعه پیوند ندارد. بلکه اگر بخواهیم از ایشان یاد کنیم ، ریاست مجلس خبرگان که دوره ای طولانی آن را بر عهده داشتند، بیشتر به ذهن خطور می کند. 

به همین جهت تصور می کنم تصویر آیت الله طالقانی به عنوان اولین امام جمعه تهران و یا آیت الله خامنه ای به عنوان امام جمعه منصوب امام که هنوز هم ظاهرا این سمت را بر عهده دارند، بهتر می توانست یادآور نمازجمعه باشد. 

نکته دوم آنکه حذف یکی از رجال سیاسی ایران از یک عکس علاوه بر اینکه تحریف عمدی است، کاری غیر اخلاقی و غلط  است. 

اگر دوستان می خواستند تصویر آیت الله آذری را منتشر نکنند ـ که به نظر هم لازم نمی آید چرا که هزاران نفر در نماز جمعه بوده اند و اشاره خاص به ایشان البته موضوعیت نداشت ـ خوب بود از تصویر دیگری استفاده می کردند که اصلا ایشان در آن حضور نمی داشت. 

اینکه تصاویر تاریخی را بنا به صلاحدید خودمان حک و اصلاح کنیم از مصادیق بزرگ تحریف است. 

دقت کنید تحریف «دست بردن در سند و کم و زیاد کردن آن به گونه ای است که معنای مطالب را تغییر دهد». به همین جهت و با توجه به اینکه امروزه عکس ها و فیلم ها از ارزشمند ترین سند های تاریخی شناخته می شوند، تغییر دادن آنها بی تردید از مصادیق تحریف تاریخ انقلاب است. 

اشتباه نکنید من هیچ گاه با آیت الله آذری قمی همدل و هم رأی نبودم، سهل است که در دوره هایی با ایشان مخالف هم بوده ام ولی حذف تصویر او را از واقعیت تاریخ انقلاب غلط و تحریف باطل می دانم. کما اینکه پر رنگ کردن یا حذف تصویر آیت الله جنتی را هم چنین می شمارم. 

این چند خط را نوشتم تا دوستان را به یک «نکته ی کمتر مورد توجه» ارجاع دهم و آن تحریف در «اسناد غیر مکتوب» است. این نکته در تاریخ سابقه طولانی ندارد چرا که اسناد غیر مکتوب زاییده دنیای جدید است ولی با این حال ، در همین قرن اخیر اینگونه تحریف در انقلاب روسیه واقع شده است. آشنایان با تاریخ این کشور می دانند، عکس های سران حزب بلشویک به مرور زمان دستخوش تغییر شد و هر از چندگاه گروهی که از حاکمیت برکنار می شدند، در چاپ مجدد این عکس ها ، مشمول تیغ سانسور قرار می گرفتند و حذف می شدند. تا آنجا که در آخر کار تنها این لنین و استالین بودند که در تصویر باقی مانده بودند. 

باز اشتباه نکنید حقیر چنین عقیده ندارم که هرکه در روزهای اول انقلاب بوده است، حتما آدم سالم و کاملی بوده و یا حذفش از گردونه حکومت غلط بوده است. بلکه می گویم حتی اگر به حق از حکومت برکنار شده است، ما حق نداریم او را از تاریخ حذف کنیم. چنین حذفی ظلم به او نیست، بلکه ظلم به تاریخ و در نتیجه ظلم به خودمان است. 

این سخن را می توانیم بگذاریم و بگذریم ، چنین که تا کنون در مقابل حذف پر رنگ آیت الله هاشمی از هفته دفاع مقدس، حذف مهندس موسوی از مدیریت دهه شصت و حذف بسیاری دیگر در تاریخ نگاری انقلاب چنین کرده ایم. اما بدانیم این شتر تنها بر در خانه دشمنان نمی خوابد، فردا هر کس به هر اندازه که توان داشته باشد چنین می کند. ضد انقلاب به گونه ای و اصلاح طلب و اصولگرا نیز به گونه ای دیگر. پس بهتر است نسبت به اصل تحریف در اسناد غیر مکتوب، حساسیت به خرج دهیم تا این امر به یک امر مذموم و نکوهیده تبدیل شود و هرکس نتواند به راحتی بدان اقدام کند. تحریف ، دروغ است. با آن دشمنی کنیم. تحریف کار بدی است، « کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم»

*جماران